Afvalstoffenheffing

Met de invoering van het nieuwe beleidsplan krijgt u vanaf 1 januari 2024 invloed op een deel van de afvalstoffenheffing. Een deel staat vast en een deel is wisselend. Dit wisselende deel heet het recycletarief. Het is een nieuwe manier van de afvalstoffenheffing berekenen. Scheidt u grondstoffen goed en heeft u weinig restafval? Dan zijn uw kosten lager dan wanneer u veel restafval heeft. Dit geldt niet voor de inwoners van Vijfheerenlanden. Deze gemeente neemt een besluit over het recycletarief na een evaluatie over de effecten van de overige maatregelen.

Uw gemeente stelt de hoogte van de afvalstoffenheffing vast, dus van het vaste deel én het recycletarief. De gemeente houdt rekening met bijvoorbeeld mensen met veel medisch afval, zwerfafvalrapers en mensen met onvoldoende inkomen.

We hebben berekend dat de exploitatielasten van het nieuwe inzamelsysteem met wisselende heffing ongeveer even hoog zijn als de exploitatielasten van het inzamelsysteem op dit moment. Wel is er de eerste jaren sprake van ‘eenmalige implementatiekosten’ om het nieuwe systeem in te voeren.

Een recycletarief blijkt zeer goed te werken om inwoners te stimuleren hun afval te scheiden. Hierdoor de hoeveelheid restafval dat we moeten laten verbranden af. Daardoor draagt het zo goed mogelijk bij aan afvalbeheer circulair en duurzaam maken in de regio.

De ervaring bij andere gemeenten leert dat de doelstelling van 100 kilogram per inwoner per jaar niet haalbaar is zonder invoering van een recycletarief. Bijna alle gemeenten die op dit moment minder dan 100 kilogram per inwoner per jaar restafval hebben, hebben hiervoor een recycletarief ingevoerd. Voorbeelden daarvan in onze regio zijn de gemeenten in de Betuwe (AVRI-gemeenten), de gemeente Altena en de Hoeksche Waard (RAD).

Waar wij de term recycletarief gebruiken, noemen andere gemeenten het een wisselend tarief.

Ruim van 50 procent van de gemeenten in Nederland hebben een vorm van tariefdifferentiatie (ook wel diftar genoemd). Toch krijgen we vaak vragen over steden als Utrecht en Amsterdam en waarom zij stoppen met diftar, geen diftar hebben, of overgaan op nascheiding. In grote steden zijn veel flats, appartementen en bovenwoningen. Daar blijkt dat afval scheiden veel moeilijker is. Deze gemeenten zijn daarom niet vergelijkbaar met onze gemeenten. Uit ervaringen van andere gemeenten en uit onderzoeken blijkt dat diftar een succesvol middel is om de hoeveelheid restafval te verminderen en meer waardevolle grondstoffen terug te winnen. Daarom kiezen steeds meer gemeenten hiervoor.

Een recycletarief houdt in dat u gaat betalen per keer dat u de container voor restafval aan de straat zet of een restafvalzak in de ondergrondse restafvalcontainer gooit. Tegelijk met de invoering van het recycletarief past de gemeente het huidige vaste tarief aan. Zo maakt de gemeente de afvalstoffenheffing gedeeltelijk wisselend. Scheidt u grondstoffen goed en heeft u weinig restafval? Dan zijn uw kosten lager dan wanneer u veel restafval heeft.

U betaalt dus niet per kilo (dus niet voor het gewicht), maar per keer dat u restafval aanbiedt. De afvalstoffenheffing gaat dus bestaan uit een vast tarief en een wisselend deel. Het vaste tarief is voor alle inwoners in uw gemeente gelijk. Op het wisselende deel heeft u zelf invloed door uw afval goed te scheiden.
Dit geldt niet voor de inwoners van Vijfheerenlanden. Deze gemeente neemt een besluit over het recycletarief na een evaluatie over de effecten van de overige maatregelen.

Uw gemeente stelt de hoogte van de afvalstoffenheffing vast, dus van het vaste tarief én het recycletarief. De gemeente houdt rekening met mensen met veel medisch afval, zwerfafvalrapers en mensen met onvoldoende inkomen.

Vanaf 1 januari 2024 berekenen de gemeenten Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Molenlanden de afvalstoffenheffing op een nieuwe manier. U krijgt invloed op de hoogte van een deel van de afvalstoffenheffing. Een deel staat vast en een deel is wisselend. Dit wisselende deel heet het recycletarief. Scheidt u grondstoffen goed en heeft u weinig restafval? Dan zijn uw kosten lager dan wanneer u slechter scheidt en veel restafval heeft.

Het vaste deel is voor iedereen hetzelfde. Dit betaalt u aan het begin van het jaar samen met de gemeentelijke belastingen. Aan het einde van een jaar weet de gemeente wat u moet betalen voor het wisselende deel. U betaalt dit wisselende deel dus achteraf. Het bedrag hangt af van hoe vaak u uw restafvalcontainer hebt laten legen of een zak in de verzamelcontainer voor restafval heeft gegooid. Dat aantal lezen we af met een chip op uw restafvalcontainer of de keren dat u de verzamelcontainer voor restafval heeft geopend met uw milieupas.

De gemeenten Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Molenlanden voeren het recycletarief in vanaf 1 januari 2024.

De gemeente Vijfheerenlanden heeft nog niet besloten óf en, zo ja wanneer zij het recycletarief daar invoert. 

Nee, de tarieven voor 2024 zijn nog niet formeel vastgesteld. De gemeenteraad bepaalt namelijk de exacte verdeling tussen het vaste en wisselende deel van de afvalstoffenheffing. Het wisselende deel heet het recycletarief.

Bij de gemeenten Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Molenlanden ligt een voorstel van het Waardlanden-bestuur voor de recycletarieven van 2024. Ook heeft het bestuur de gemeenten geadviseerd hetzelfde recycletarief te gebruiken. De gemeenteraden van de drie gemeenten moeten de tarieven vervolgens formeel vaststellen. Het recycletarief gaat niet gelden voor de inwoners van Vijfheerenlanden. Deze gemeente neemt een besluit over het recycletarief na een evaluatie over de effecten van de overige maatregelen.

Voorgestelde recycletarieven 2024*

Het voorgestelde tarief hangt af van uw woonsituatie en hoe u uw restafval aanbiedt:

*Let op: Deze tarieven zijn niet definitief. De gemeenteraden van Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Molenlanden moet deze tarieven nog formeel vaststellen.

Het recycletarief komt bovenop het vaste deel van de afvalstoffenheffing. Ook het vaste deel voor 2024 moeten de gemeenteraden nog vaststellen. Het vaste deel is voor iedereen in uw gemeente hetzelfde. Dit betaalt u aan het begin van het jaar samen met de gemeentelijke belastingen. Aan het einde van een jaar weet de gemeente wat u moet betalen voor het wisselende deel. U betaalt dit wisselende deel dus achteraf. Het bedrag hangt af van hoe vaak u uw restafvalcontainer hebt laten legen of een zak in de verzamelcontainer voor restafval heeft gegooid. Dat aantal lezen we af met een chip op uw restafvalcontainer of de keren dat u de verzamelcontainer voor restafval heeft geopend met uw milieupas.

U krijgt invloed op de hoogte van een deel van de afvalstoffenheffing. Een deel staat vast en een deel is wisselend. Dit wisselende deel heet het recycletarief. Scheidt u grondstoffen goed en heeft u weinig restafval? Dan zijn uw kosten lager dan wanneer u veel restafval heeft. Want u hoeft dan minder vaak de restafvalcontainer aan de weg te zetten of een zak restafval weg te gooien in de verzamelcontainer voor restafval. Uw gemeente houdt rekening met inwoners met veel medisch afval, zwerfafvalrapers en huishoudens met onvoldoende inkomen.

Ja, die zijn er. Deze zijn ook voorgesteld in de strategienota, zoals extra containers voor glas en papier in de wijk, het verstrekken van een klein gft+e-bakje voor in de keuken en extra voorlichting over het nut en de noodzaak van afvalscheiding. Deze maatregelen alleen zijn niet voldoende om de circulaire ambities waar te maken.

Ja, een groot aantal gemeenten heeft het recycletarief, ook wel tariefdifferentiatie of diftar genoemd, in de afgelopen jaren succesvol ingevoerd. Het resultaat: mensen gaan hun afval beter scheiden en de hoeveelheid restafval wordt kleiner. Dit wordt jaarlijks onderzocht en in een rapport “Benchmark Huishoudelijk Afval” gepubliceerd. Zo blijkt uit de meest recente benchmark (peiljaar 2021) dat diftar-gemeenten opvallend minder restafval en lagere kosten hebben dan gemeente die geen diftar hebben toegepast. Over de gehele benchmark hebben diftar-gemeenten 46 procent minder restafval en 21 procent lagere beheerkosten dan niet-diftargemeenten. 'Zonder tariefdifferentiatie is het praktisch onmogelijk om de hoeveelheid restafval te verminderen onder de 100 kg per inwoner. Alle 39 gemeenten in de benchmark die de 100 kg-doelstelling hebben gehaald, hebben een vorm van tariefdifferentiatie ingevoerd,' luidt de conclusie in het rapport.

De ervaring bij andere gemeenten die een recycletarief hebben ingevoerd, leert dat dit een tijdelijk probleem kan zijn. Als inwoners eenmaal gewend zijn aan het nieuwe tariefsysteem neemt het dumpen van zakken afval af, meestal na een maand of drie. Goede voorlichting over afval scheiden (wat hoort waar) en uitleg over hoe u zorgt voor minder restafval, helpt om het goed te doen. Hierdoor zullen minder mensen afval dumpen. Daarom staan onze milieucoaches en toezichthouders klaar om inwoners zo goed mogelijk te informeren en te helpen met minder restafval en (nóg) beter scheiden waar dat nodig is. Zo werken we samen met inwoners aan een schone en afvalvrije regio.

Sommige inwoners van buurgemeenten brengen hun restafval nu naar de vrij toegankelijke verzamelcontainers voor restafval en milieustraten in onze gemeenten. Door de verzamelcontainers voor restafval af te sluiten met een pasjessysteem en een recycletarief in te voeren, sluiten onze gemeenten aan op hoe de buurgemeenten het doen. Het afvaltoerisme zal daardoor eerder afnemen dan toenemen.

Door de invoering van een recycletarief gaan we ook misbruik van de verzamelcontainers door ondernemers tegen. Zij hebben dan geen financieel voordeel meer door hun afval gratis in de verzamelcontainers te gooien.

Het is zaak dit zo snel mogelijk op te ruimen, nadat er opsporingsonderzoek (handhaving) heeft plaatsgevonden. In het plan en de begroting is rekening gehouden met meer inzet van handhaving en opruimploegen. Overigens is de ervaring bij andere gemeenten dat afvaldump bijna nooit tot onbeheersbare situaties leidt. In de praktijk vallen deze negatieve effecten van een recycletarief dus mee.

Illegale afvaldumpingen komen helaas altijd voor en zijn niet te voorkomen. Wel is het belangrijk deze zo snel mogelijk op te ruimen, nadat er opsporingsonderzoek (handhaving) heeft plaatsgevonden. Zo gaan we kopieergedrag tegen. Mensen plaatsen namelijk afval bij als ze zie dat ergens al iets staat.
In het plan en de begroting is rekening gehouden met meer inzet van handhaving en opruimploegen. Overigens is de ervaring bij andere gemeenten dat afvaldump bijna nooit tot onbeheersbare situaties leidt. In de praktijk vallen deze negatieve effecten van een recycletarief dus mee.

Voor de invoering van een recycletarief moeten we het inzamelsysteem aanpassen. De kosten hiervan worden volledig ‘terugverdiend’ de uitsparing van verwerkingskosten van restafval. Dit is inclusief de andere extra lasten die bij een wisselend tarief komen kijken, zoals kosten van dataverwerking, communicatie en handhaving.

Als we uitgaan van het gelijkheidsprincipe, dan kost iedere liter restafval evenveel. Het maakt niet uit of u dit afval in een container of een verzamelcontainer aanbiedt.
Een afvalinworp van 60 liter in een wijkcontainer moet volgens het gelijkheidsprincipe dus een vierde van het tarief bedragen van het aanbieden van een 240 liter container.

Nee, per 1 januari 2024 gelden er in gemeente Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Molenlanden 3 verschillende recycletarieven: voor hoogbouw, voor laagbouw en voor het buitengebied.

De verwachting is dat bewoners van hoogbouw sneller vuilniszakken aanbieden dan bewoners van laagbouw. Zij hebben containers voor pmd, papier/karton en gft+e bij de woning. Bewoners van appartementen, flat- en bovenwoningen gaan vanaf 1 januari 2024 een lager tarief betalen per storting van een vuilniszak in de verzamelcontainer voor restafval dan bewoners die containers bij hun woning hebben.

De gemeenten bepalen de hoogte afvalstoffenheffing, dus het vaste deel én de recycletarieven. Deze tarieven zijn voor het jaar 2024 op dit moment nog niet bekend. Tot 31 december 2023 betaalt u één vast bedrag voor de afvalstoffenheffing.

Het recycletarief geldt in 2024 niet voor de inwoners van Vijfheerenlanden. Deze gemeente neemt een besluit over het recycletarief na een evaluatie over de effecten van de overige maatregelen.

Voor meer informatie over de afvalstoffenheffing kunt u terecht bij uw gemeente.

Betalen per kilo is technisch gezien ingewikkelder en dus ook duurder om in te voeren dan betalen per keer dat u restafval aanbiedt. Verder is per keer betalen minder gevoelig voor misbruik. Als iemand anders afval in een restafvalcontainer gooit op het moment dat deze aan straat staat, dan heeft dit geen invloed op het bedrag dat u moet betalen. Het afval wordt namelijk niet gewogen.

Zolang bijvoorbeeld luiers nog bij het restafval moeten, leidt dit met het recycletarief tot extra kosten. De vraag is of dat redelijk is. Huishoudens met baby’s hebben het extra luierafval voor een bepaalde periode en er ligt een bewuste keuze aan ten grondslag. Dat geldt niet voor mensen met medisch afval.

Bij deze inwoners is het extra restafval voor onbepaalde tijd. En het is geen bewuste keuze. Veel gemeenten die een recycletarief hebben ingevoerd geven deze doelgroep daarom compensatie, bijvoorbeeld door hen voor een aantal restafvalaanbiedingen niet te laten betalen.

De exacte invulling van deze regeling voor de Waardlanden-gemeenten wordt in het kader van het doelgroepenbeleid nog verder uitgewerkt en voorgelegd aan de gemeenteraden.

De invoering van het recycletarief zou zwerfafvalrapers geld gaan kosten. Dat is natuurlijk niet de bedoeling! Daarom werken we samen met de gemeenten aan een regeling voor zwerfafvalrapers. Geraapt zwerfafval weggooien hoeft u  natuurlijk niet uit eigen zak te betalen. Daarom krijgen zwerfafvalrapers straks een aparte pas. Natuurlijk maken we over het gebruik van de zwerfafvalpas vooraf afspraken.